دکتر هادی غفاری در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) – منطقه مرکزی، درخصوص مدیریت زیربنایی هزینههای تحقیقاتی دانشگاهها، تحقیق را کاری برجسته، قابل تحسین و نیاز دانشگاهها دانست و درخصوص اعتبارات پژوهشی و تحقیقاتی گفت: اعتبارات پژوهشی دانشگاهها حداقل درخصوص دانشگاه پیام نور را میتوان به دو بخش تقسیم کرد؛ بخش مربوط به پژوهش و تولیدات دانشجویی که در قالب آییننامه مطرح شده است و از محل اعتبارات فرهنگی و تولیدات دانشجویی میتوان در این حوزه حمایتهایی داشته باشیم و مبالغی را اختصاص دهیم که البته رقم عمدهای را شامل نمیشود.
وی عمده اعتبارات پژوهشی را مخصوص اعضای هیات علمی دانشگاه عنوان کرد و افزود: این اعتبارات در این بخش به سه دسته تقسیم می شود. دسته اول مربوط به گرنت هیات علمی است. چند سالی است که مبحثی به نام گرنت در برخی دانشگاهها مطرح شده است و در حال حاضر در سطح دانشگاه پیام نور وجود دارد. کلیه آثار پژوهشی اعضای هیات علمی بررسی و ارزیابی میشود، امتیاز به آن تعلق می گیرد و مجموع امتیازات را در یک عدد ریالی ضرب میکنند حاصل ضرب آن گرنتی است که به هیات علمی اختصاص می یابد و قطعا هر کس آثار پژوهشی بیشتری داشته باشد گرنت بیشتری خواهد داشت.
وی دومین دسته اعتبارات پژوهشی که به اعضای هیات علمی مربوط میشود را طرحهای پژوهشی در سطح استانی یا منطقهای عنوان کرد و گفت: برای مثال طرحی پژوهشی توسط هیات علمی دانشگاه پیام نور تعریف به شورای پژوهشی استان برای تصویب ارائه میشود، اگر تصویب شد خارج از اعتبارات گرنت، از اعتبارات دانشگاه مبلغی را قرار میدهند تا کار انجام شود.
غفاری سومین دسته اعتبارات را پروژههای ملی عنوان و اظهار کرد: برای مثال معضلی در سطح ملی باید بررسی شود که اگر به تصویب شورای پژوهشی دانشگاه در تهران برسد از سطح استان خارج میشود و اعتبارات در سطح ملی تامین میشود.
وی افزود: علیرغم اینکه وضعیت اعتبارات پژوهشی در سالهای اخیر خوب شده است ولی میتوان گفت در همه سالهای گذشته زیر ۱۰ درصد کل اعتبارات ما را شامل میشود. البته با کمبودی مواجه نیستیم و چنین نیست که عضو هیات علمی بخواهد کار پژوهشی انجام دهد و ما با کمبود بودجه و اعتبار مواجه باشیم.شاید هر سال در اعتبار پژوهشی خود مازاد هم داشتیم. ما در دانشگاه اعتبار ردیف پژوهشی و تحقیقاتی را نمیتوانیم در جای دیگر هزینه کنیم . این امر تدبیر قانونگذار بوده است و با اینکه اعتبارات پژوهشی در کل اعتبارات ما حدود ۱۰ درصد است اما با کمبود مواجه نیستیم.
وی در پاسخ به این سوال که از سرمایه دانشگاهها سنجش بهرهوری صورت میگیرد یا خیر؟ گفت: سرمایه دانشگاهها به سه بخش دانشجو، کارکنان و اعضای هیات علمی قابل تقسیم است. در بخش دانشجویان، سنجش از طریق آزمونهای میان ترم و پایان ترم و غیره انجام میشود تا مشخص شود که آیا یادگیری انجام شده است؟ چطور انجام شده است؟ و کار عملی در آزمایشگاه موفق بوده یا خیر و کار عملی نیز سنجیده میشود ؟
غفاری با بیان اینکه سنجش کارکنان سالیانه از طریق فرمهای خاص انجام میشود، گفت: در بخش اعضای هیات علمی ترفیع سالانه وجود دارد. اگر منظور از بهرهوری بازدهی و کارایی است، در سطح کلان کشور و بخشی در پیام نور شاهد موفقیتهایی بودهایم. توسعه علمی در کشور داشتهایم و آخرین آمار نشان از رشد ۱۱ درصدی تولیدات علمی کشور است که بالاترین رشد در جهان است و قابل مقایسه با دیگر کشورها نیست. اگر منظور از بهرهوری این باشد، خوشبختانه کشور در شرایط خوبی به سر میبرد.
وی در خصوص اعتبارات عمرانی دانشگاه گفت: اعتبارات عمرانی پیام نور از چند محل تامین میشود؛ اعتبارات استانی که از ناحیه استانداری و فرمانداری به دانشگاه کمک میشود، مانده سنوات قبل و اعتبارات عمرانی که مجلس برای پیام نور تعیین کرده است.
وی افزود: بخشی از اعتبارات نیز از محل کمکهای مردمی تامین می شود. کمکهای مردمی در سطح کلان، آموزشی و غیر آموزشی هستند. در بخش غیرآموزشی میتوان به خیرین سلامت اشاره کرد که چند سالی است باب شده است و در بخش آموزشی می توان به خیرین دانشگاه ساز اشاره کرد.
غفاری همچنین در خصوص عملکرد دانشگاه در حوزه صرفهجویی گفت: در این حوزه با توجه به اینکه اعتبارات نسبت به قبل رشد داشته است و درصدی از نیازهای ما را پوشش داده است اما باز هم محدودیت داریم و آن طوری که رییس دانشگاه میخواهد دانشگاه را اداره کند اعتبار وجود ندارد.
وی با بیان اینکه باید اصل صرفه جویی همه جا مدنظر باشد، افزود: با توجه به محدودیت اعتبارات، کالاهای ایرانی خریداری میشود و تولید ملی و کالای ایرانی تقویت میشود. همچنین جهت جلوگیری از هزینه های جدید، اقلامی که قابل تعمیر است تعمیر می شود . صرفه جویی در همه زمینهها و درآمد زایی برای دانشگاه در همه بنگاههای دولتی و غیردولتی انتفاعی و یا غیرانتفاعی صدق میکند و ما هم از این قاعده مستثنی نیستیم.
وی از حضور ۱۱۰ عضو هیات علمی در واحدهای پیام نور استان خبر داد و گفت: براساس شاخصها و با توجه به اینکه پیام نور جزء دانشگاههای باز دنیا است در دانشگاههای دیگر به ازای هر ۱۷ نفر باید یک هیات علمی داشته باشیم ولی در پیام نور با توجه به ماهیت به ازای هر ۲۵۰ نفر یک هیات علمی نیاز است. در استان ۳۰ هزار دانشجو و ۱۱۰ عضو هیات علمی داریم و به ازای هر ۲۷۰ نفر یک هیات علمی وجود دارد که براین اساس به نرم جهانی نزدیک هستیم.
غفاری درخصوص میزان بهرهوری از ارزیابی مدیریت دانشگاه ها تصریح کرد: مدیریت تحت عنوان فراهم کردن الزامات و اجزایی برای رسیدن به یک سری اهداف و نظارت براین که اجزا درست کار کنند تعریف میشود. اما در آموزش عالی با توجه به اینکه دو هدف عمده در کل جامعه دارد این مدیریت از حساسیت ویژهای برخوردار است. دانشگاهها تولید علم میکنند و بحث توسعه علم و تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد که میخواهد جامعه را پیش ببرد را دنبال می کنند.
وی افزود: توسعه علمی و تربیت نیروی انسانی در یک دانشگاه از حساسیت ویژه برخوردار است. یک مدیر در آموزش عالی اولین ویژگی که باید داشته باشد تقوا و پرهیزگاری و ترس از خدا است، مشورت پذیری از دیگر ویژگیهای اوست، هیچ عقلی کامل نیست و نیاز به یک اتاق فکر است که بتوان از خرد جمعی استفاده کرد. مدیر باید از نیرویی که در اختیار دارد بتواند بهینه استفاده کند و از بیتالمالی که در اختیار دارد حفظ و حراست کند.
وی با اشاره به راهبردهای مدیریت در نظام آموزش عالی کشور، گفت: حرف اول در دانشگاهها را توسعه علمی میزند. مقام معظم رهبری مدتهاست که انتظار دارند تمدن سازی نوین که مبنای آن علم است در دانشگاههای ما صورت گیرد. جهان اسلام قبلا تولیدکننده علم بود اما امروز به مصرف کننده علم تبدیل شده است و باید از این حالت خارج شود.
وی با بیان اینکه در کنار توسعه علمی نباید از توسعه تربیتی غافل شد اضافه کرد: باید به باور های دینی و اخلاقی بپردازیم، فقط بحث توسعه علمی در میان نیست، اگر علم باشد ولی در کنار آن باور دینی و آموزههای دینی وجود نداشته باشد به نتیجه درست نمیرسیم. مدیریت فرهنگی، بسیج دانشجویی، بسیج اساتید و مدیران دانشگاهها باید به این حوزه بپردازند.
وی با تاکید براینکه توسعه علمی در کنار توسعه اخلاق محقق می شود گفت: زمانی که فضایی مهیا و آرام وجود نداشته باشد نمیتوانیم به آن چیزی که میخواهیم برسیم. در این صورت است که دانشجو و استاد در کنار هم میتوانند به اهدافی مورد نظر برسند.
وی همچنین در پایان بر توجه به دروس کاربردی و مهارتی تاکید کرد و گفت: عمده کار ما در دانشگاهها مباحث نظری و تئوری شده است که در عمل قابل استفاده نیست. نظام آموزش کشور باید جدیتر وارد مسائل عملی شود و از وزن مباحث تئوریک کاسته و به وزن مباحث عملی بیافزاید و این کاری است که در تمام دنیا به آن توجه میشود.
