پیام معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری به کارگاه آموزشی کرسی های آزاد اندیشی دانشگاه پیام نور استان اصفهان

آنچه که کمک می کند به پیشرفت کشور آزادی واقعی فکرهاست، یعنی آزادانه مطرح کردن به تشویق و تحریض این و آن هم نگاه نکردن . مقام معظم رهبری ( مدظله العالی )

آزادی تفکر و تفکر آزاد اندیشیدن از دیرباز یکی از شاخص های عمیق عقلانیت اسلامی بوده است . آزاد اندیشی به مثابه یک روش از ابتدا بوجود آورنده ی تعالی اندیشه بوده است همانگونه که امیرالمونین علیه السلام در این رابطه فرموده اند : « لا تکن عبد غیرک و قد جعلک ا… حرا » بنده ی دیگری مباش و حال آنکه خداوند تو را آزاد آفریده است . کسب آگاهی قابل اعتماد بر بسترهای پر فراز و نشیب جامعه بویژه در حوزه ی نخبگان جامعه همیشه بعنوان یکی از ارزشهای اصیل اندیشه ورزی شناخته میشده است . وجود آگاهی در نتیجه ی آزاد اندیشی به فراخور شرایط زمانه موجبات بالندگی جامعه را فراهم می آورد و به همین دلیل همواره جامعه در معرض دو محصول فرهنگی متباین قرار دارد . ابتذال و یا اقدار فرهنگی بی تردید اقتدار فرهنگی در یک اجتماع انسانی آزاد اندیش به معنای بسیط آن نمود بیشتری دارد تا در یک حلقه ی انسانی بسته و به ظاهر آزاد که ناآگاهانه دریچه های ابتذال را به روی خود گشوده باشد . اقتدار فرهنگی آزاداندیشانه موجب شکوفایی در حوزه تفکر، تعقل، اندیشه، محرک انگیزه خلاقانه و نوآورانه است و در مقابل ابتذال فرهنگی چیزی جز تظاهر به تفلسف و تفکر به بار نمی آورد . تفکر اصلی در یک زیست جهان وقتی نضج میگیرد که انسانها در آنجا آزادانه به تضارب آرا و اندیشه ها بپردازند و استمرار در اندیشیدن داشته باشند . در واقع تلالو خلاقیت نتیجه ی همین استمرار ها است که اهمیت آن از دید مولوی عارف و شاعر بنام ایران نیز پوشیده نبوده است :

ای برادر تو همه اندیشه ای مابقی خود استخوان و ریشه ای

گر گل است اندیشه ات تو گلشنی ور بود خواری تو همیمه گلخنی .

آزاد اندیشی مستلزم وجود نگاههای نافذ ، فراگیر و غیر افراطی در درک آگاهانه و غیر احساسی محیط سیاسی و فرهنگی کشور است . این درک به طریق اولی در محیط های علمی و دانشگاهی ضروری است . ما باید بتوانیم با عقلانیت و اعتدال راه درست اندیشی و مدارا در تمرین آزاد اندیشیدن را بیاموزیم و خلاء های تئوریک موجود را در همین مراودات آکادمیک پر کنیم . همگاه با موج امید به وجود آمده در کشور باید نظام و اندیشه ی دانشجویان نیز با امید و تمسک به چهارچوبهای فکری و تعقنی راه رهایی از دگماتیسم افراط گرایانه را بیابند و آزاد اندیشی ای که محصول امتزاج ایمان و عقل است را فهم کنند . الزامات گذار به این نوع اندیشیدن بر بستری جز شنیدن و تامل و تفکر و تعمق کردن نمی گذرد که « فبشر عباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه » یکی از بزرگترین ثمرات برگزاری کرسی های آزاد اندیشی در فضای دانشگاهها فائق آمدن بر حراس علمی است . باید این مسئله را حل کرد و در این زمینه نخستین گام از بین بردن حراس در میان صاحب نظران در بیان و گفتن و مطرح ساختن آراء و اندیشه های سازنده جدید و راهگشا است . ترس از ورود به مباحثه و اظهار و بیان نظر اگر بعد اجتماعی پیدا کند و سایه بر فضای علمی عالمان و دانشجویان و دانش آموختگان اندازد به یک پدیده آسیب زا تبدیل می شود و فرایند نو آوری توسعه علمی را دچار آسیب های جدی و جبران ناپذیر خواهد نمود .  تقویت فضای علمی و دانشگاهی کشور، شکل دهی، گشترش و ترویج کرسی های آزاد اندیشی و قوام یابی آنها را ضروری می سازد . البته در این مسیر آسیب هایی هم وجود دارد که باید به آنها توجه کنیم . مهمترین آسیب در این زمینه بروز افراط و تفریط است . در این مسیر باید به جد از افراط و تفریط پرهیز شود . راه ترقی و تکامل نه در جمود و تحجر و نه در خود باختگی و تقلید ، بلکه در نشاط اجتهادی و تولید فکر علمی نهفته است . بایستی شجاعت نظریه پردازی و مناظره در ضمن وفاداری به اصول و اخلاق و منطق و قانون در کرسی های آزاد اندیشی مشق و تمرین شود . از نگاه فرهنگی اسلامی و ایرانی فکر و عقیده ی آزاد محصول تعقل و تفکر می باشد که انسان را از جمود و تعصب به آزاد اندیشی می کشاند . به همین دلیل ترویج این گفتمان چه بصورت تئوریک و چه در سطح عملیاتی آن در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور به عنوان فضایی نشاط آور و پرشور نیازمند عزمی راسخ و مدیرانی فهیم است . برگزاری کارگاههای آموزشی و هم اندیشی در برگزاری کرسی های آزاد اندیشی می تواند نقش مهمی درایجاد این فضا و رشد و بالندگی جامعه ی دانشگاهی کشور داشته باشد . پرداختن به ایسن مقوله مهم بدون تردید می تواند جلوه اقتدار فرهنگی و علمی جمهوری اسلامی ایران را هرچه بیشتر نمایان ساخته و پیشرفت، معنویت و عدالت را با تدبیر و امدی روز افزون هم نوا سازد . مسئولیت ما نیز آن ایت که با تمهید فضای آماده و باز ساختارها و زمینه ها مستعد برای برگزاری کرسی های آزاد اندیبشی را در سطح گsترده فراهم اوریم تا شرایط لازم برای رسیدن به حداکثر توان رشد و تولید فکر و اندیشه و علم در جامعه فراهم آید . ثمره چنین تلاشی آن خواهد بود که علم ورزی و تفکر از صورت فردی به صورت یک فرایند جمعی و گروهی مبدل شده و نتایج آن در پاسخ به نیازهای واقعی جامعه بکار گرفته شود . در پایان لازم می دانم از برگزار کنندگان نشست تخصصی و کارگاه آموزشی کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه پیام نور صمیمانه تشکر و قدردانی نمایم و توفیق همگان را از خداوند منان خواستارم .